- βόλτα
- Ποταμός (1.500 χλμ.) της δυτικής Αφρικής. Διαρρέει τα κράτη Μπουρκίνα Φάσο (πρώην Άνω Βόλτα), Ακτή του Ελεφαντοστού και, κυρίως, την Γκάνα.
Σχηματίζεται στη βορειοκεντρική Γκάνα από τη συμβολή των δύο μεγαλύτερων κλάδων του, του Μαύρου Β. και του Λευκού Β., και προχωρεί σε απόσταση περίπου 480 χλμ. (συνολικό μήκος 1.500 χλμ., αν ληφθεί υπόψη και ο ρους του μεγαλύτερου κλάδου που τον σχηματίζει) προς τα νότια χωρίζοντας το άλλοτε βρετανικό έδαφος της Χρυσής Ακτής από το άλλοτε καθαρά βρετανικό έδαφος της Τογκολάνδης, που τώρα αποτελούν το κράτος της Γκάνα, και εκβάλλει στον κόλπο της Γουινέας, όπου σχηματίζει ένα εκτεταμένο δέλτα δυτικά της Κέτα. Ο Μαύρος Β. διαρρέει το δυτικό τμήμα της Μπουρκίνα Φάσο και συνεχίζοντας αποτελεί τα πολιτικά σύνορα μεταξύ Γκάνα και Μπουρκίνα Φάσο πρώτα και ύστερα της Γκάνα και της Ακτής του Ελεφαντοστού, στρέφει Α και περνώντας το υψίπεδο της Ασάντι ενώνεται με τον Λευκό Β. Ο τελευταίος διαρρέει το κεντρικό τμήμα της Μπουρκίνα Φάσο και το βόρειο της Γκάνα, όπου δέχεται τα νερά των ποταμών Ερυθρού Β., Σισίλι και Νάσια. Οι κυριότεροι παραπόταμοι του Β. είναι ο Ότι από αριστερά και οι Σένε και Άφραμ από δεξιά. Ο ποταμός, που οι όχθες του καλύπτονται σε μεγάλο μέρος από δάση, είναι πλωτός σε μήκος μόνο 80 χλμ., δηλαδή από τις εκβολές, που τις φράσσουν εκτεταμένες ιζηματογενείς προσχώσεις.
Β. ονομάζεται επίσης και η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη του κόσμου (8.480 τ. χλμ.), που βρίσκεται στην Γκάνα και δημιουργήθηκε με το φράγμα του Ακοσόμπο. Πριν γίνει το επιβλητικό αυτό έργο, τα νερά του ποταμού Β., που εμφάνιζε άνοδο της στάθμης του ακόμη και κατά 20 μ., προκαλούσαν μεγάλες πλημμύρες και καταστροφές.
Φωτογραφία της τεχνητής λίμνης Βόλτα, από δορυφόρο της ΝΑΣΑ, τον Απρίλιο του 1993. Η λίμνη αυτή δημιουργήθηκε στο νότιο τμήμα της Γκάνα και είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη του κόσμου (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov).
* * *η1. στροφή, γύρος2. σύντομος περίπατος επαναλαμβανόμενος κανονικά από το ένα άκρο κάποιου χώρου στο άλλο3. αλλαγή πορείας πλοίου προς την αντίθετη κατεύθυνση4. η διαδρομή πλοίου που πλαγιοδρομεί για να μπει στο λιμάνι5. γρήγορος χορός σε απλό τριπλό χρόνο6. πλήρης στροφή σχοινιού γύρω από ένα αντικείμενο7. φρ. α) «παίρνω την κάτω βόλτα» — χειροτερεύωβ) «τα φέρνω βόλτα» — κατορθώνω να εξοικονομώ τα προς το ζηνγ) «μου τα φέρνει βόλτα» — προσπαθεί με υπεκφυγές να αποφύγει κάτι.[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. volta «στροφή, φορά, σειρά, τάξη»].
Dictionary of Greek. 2013.